کتاب گدا اثر نجیب محفوظ، نویسنده‌ی مصری معاصر است. این رمان را محمد دهقانی به فارسی ترجمه کرده است. این داستان بلند که در قاهره‌ی بعد از انقلاب می‌گذرد، اولین بار در سال 1965 به چاپ رسید. نجیب محفوظ یکی از اولین نویسندگان ادبیات معاصر عرب و همچنین اولین نویسنده‌ی عربی است که نوبل ادبیات را دریافت کرده. آثار او همچون دیگر نویسنده‌ی هم‌وطنش طاها حسین، نگاهی اگزیستانسیالیستی را در خود حفظ کرده‌اند. او در طول هفتاد سال فعالیت ادبی‌اش، 34 رمان و 350 داستان کوتاه نوشت.
داستان گدا در قاهره و در دوران جمال عبدالناصر، رهبر انقلاب 1952 مصر می‌گذرد. رمان درباره‌ی زندگی وکیلی به نام «عمر» است که در جوانی شاعر و سوسیالیست و انقلابی بود. اما برای جور کردن یک زندگی و رفاه و آسایش تمام آن حرف‌ها و اصول و آرمان‌ها را کنار می‌گذارد و به وکالت مشغول می‌شود. حال اما در چهل‌وپنج‌سالگی حرفه‌اش را رها کرده، بیمار است و به واسطه‌ی آن از همسرش هم دور شده؛ زنی که روزی به خاطر او به دین اسلام روی آورد و همیشه تکیه‌گاهش بود. او حالا در خلوت چیزی به عنوان معنایی که بتوان بر پایه‌ی آن زندگی کرد ندارد. دستانش از معنا خالی است و با عشق می‌خواهد آن را پر کند.
نجیب محفوظ در این رمان، سرنوشت شوم روشنفکران جهان سوم را روایت می‌کند. جوانان پرشور انقلابی که درگیر زندگی روزمره می‌شوند و سر به راه ارزش‌های بورژوازی می‌گذارند و در نهایت چیزی جز ناامیدی و تناقض برایشان باقی نمی‌ماند.
بریده‌ای از کتاب:
«چهره‌های خیره می‌نگرند، حتی پیش از آن که سلامت را پاسخ گویند. مهر و محبتی زلال و پاک! اما دلتنگی چه کشنده است! تلخی که عواطف بر جای مانده را تباه می‌کند.»
