کتاب خیالپروریها نوشته‌ی ژان ژاک روسو فیلسوف، نویسنده و آهنگساز اهل ژنو است. او خودزندگی‌نامه‌هایی همچون اعترافات دارد. کتاب خیالپروریها هم در همان سبک و سیاق نوشته شده؛ با این تفاوت که مرگ به او مجال نداده کتاب را به پایان برساند و این اثر خواندنی ناتمام مانده است. در این کتاب، فیلسوف صادق و روراستی را می‌بینیم که لحنی دل‌نشین دارد. می‌کوشد با انزوای خود خو بگیرد و شادی را در تنهایی جست‌وجو کند. طبیعت هم در اثر او جایگاهی ویژه دارد. این کتاب به موضوعاتی می‌پردازد که روسو اغلب در آثار فلسفی و اتوبیوگرافیکش به آن‌ها توجه داشته است؛ ازاین‌‌رو می‌تواند کتابی جذاب برای شروع مطالعه‌ی آثار او باشد. نکاتی که روسو به آن‌ها اشاره می‌کند، در همه‌ی زمان‌ها کیفیت زندگی انسان‌ها را افزایش می‌دهد؛ مانند موضوع در لحظه بودن که در روزگار ما هم بر آن تأکید زیادی می‌شود. روسو معتقد بود انسان زمانی از خوشبختی واقعی برخوردار می‌شود که از گذشته دل بکند، نسبت به آینده بی‌اعتنا باشد و فقط به حال بپردازد. یادداشت‌ها و خاطراتی که او در کتاب خیالپروریها آورده است، مخاطب را به تأمل و درنگ وامی‌دارد. مطالب کتاب در ده فصل مرتب شده‌اند. فصل هشتم و نهم بازنویسی و اصلاح نشده‌اند و فصل دهم همه نیمه‌کاره باقی مانده است.
کتاب خیالپروریها را احمد سمیعی گیلانی به فارسی برگردانده است. در بخشی از متن این کتاب آمده است: «اما روسو آن پیچیدگی را که در مناسباتش با مردمان روی می‌کند، بی‌آن‌که بر آن اصرار ورزد، گوشزد می‌سازد. این است که خودش زمانی از مردمان کناره می‌گیرد که نباید از جانب آنان بیمی به دل راه دهد، زمانی که حتی می‌تواند به این دل خوش دارد که به آنان خوبی می‌کند. و این هنگامی است که نیکوکاری برای او، به جای آنکه مایه‌ی لذت باشد، تکلیفی گردد.»
