کتاب شاه و دربار در ایران باستان اثر لوید لولین ـ جونز و ترجمه‌ی فریدون مجلسی است. ایران هخامنشی را کوروش بزرگ در حدود سال 559 پیش از میلاد بنیان گذاشت. شاهنشاهی پارس به‌سرعت گسترش یافت و به سرزمینی معادل ترکیه، سوریه، لبنان، اردن، اسرائیل، فلسطین، عراق، جمهوری آذربایجان، ایران و افغانستان امروزی تبدیل شد. همچنین با توسعه به سوی جنوب، مصر را نیز در دست گرفت.
اثر‌گذاری ایران هخامنشی بر امور سیاسی و بیش از آن بر فرهنگ یونان بسیار زیاد بود. تسخیر مصر به دست ایرانیان، فرمانروایی دوهزار‌و‌پانصدساله‌ی فراعنه را عملاً به پایان رساند. یهودیان در دوران فرمانروایی هخامنشی از تبعید در بابل بازگشتند و دیوارها و معبد اورشلیم را بازسازی کردند. این‌گونه برخوردها و ارتباط با سایر ملل راهی برای پژوهش در ایران دوران هخامنشی می‌گشاید. یکی از بهترین منابعی که می‌توان از آن برای تحقیق در این زمینه استفاده کرد، کتاب شاه و دربار در ایران باستان است.
از سه دهه‌ی گذشته تاکنون، مطالعه درباره‌ی ایران هخامنشی در مدارس عالی، دانشگاه‌ها و سایر نهادهای علمی در اکثر نقاط عالم به رشته‌ای بسیار دقیق و به مبحثی ضروری در پژوهش و آموزش تاریخ باستان بدل شده است. لوید لولین ـ جونز این کتاب را برای پاسخ دادن به نیاز دانشجویان و علاقه‌مندان تاریخ در دانشگاه‌های شمال اروپا، به‌خصوص سوئد نوشته است. او در این کتاب درصدد نیست روایت یا شرح حالی درباره‌ی گستره‌ی تاریخ هخامنشی ارائه دهد. این اثر به دیدگاه بسیار قطبی‌شده یا متضادتری از عنصری اساسی از فرهنگ هخامنشی، یعنی دربار سلطنتی می‌پردازد. این کتاب در دو بخش نوشته شده است. در بخش اول، برخی از مایه‌های اصلی سلطنت و جامعه‌ی درباری در ایران باستان بازشناسی و مباحثی در این‌باره واکاوی می‌شود. در بخش دوم، گزینه‌ای از مدارک ارائه می‌شود.
